"Қазақтың салт-дәстүрлері мен тағамдары" Эссе жазу керек 250 сөз
Ответы
Ответ:
Қазақ халқы – әлемдегі ең ғажап халық. Бұл сөзіме ешкімнің шүбә келтірмесі анық. Бұған қазақ жерінде болған әлем тарихшылары да, зерттеуші, әдебиетшілері де куә болған. Қай ғасырды алып қарасаңыздар да қазақ халқы жайлы оң пікірді көреміз. Қазақ халқын әлем халқына ғажап халық екенін танытып тұрған ол біздің ұлттық құндылықтарымыз, салт – дәстүр, әдет – ғұрып пен мәдени мұраларымыз, тіліміз және ұлттық қолөнер мен ұлттық киімдер, ұлттық тағамдар, ұлттық ойындар. Бабадан балаға мирас болып, заман көшімен жалғасып бүгінгі күнге жеткен салт – дәстүр, әдеп – ғұрыптарымыз баға жетпес құнды қазынамыз. «Ата салтың – халықтық қалпың» дегендей, өз ұлтымыздың қадір – қасиетін, ой – өрісін танытатын салт – дәстүрімізге, қазақтың мәртебесін көтеретін мұраларымызға құрметпен қарап, оларды қастерлеу барша қазақтың міндеті деп білемін. Өскелең ұрпақтың бойына ұлттық тәрбиені сіңіруге бүгіннен бастап ат салысуымыз қажет.
Әуелгі сөзді қазақ халқының қонақжай халық екендігінен бастаған жөн болар. Жер бетінде қазақтан асқан қонақжай халық жоқ. Қазақ жерінде болған поляк саяхатшысы, зиялысы А. Янушкеевич: «Дүние жүзін қазақ жайласа, жер шарын тегін айналып шығар едім», - деп қазақ халқының қонақжайлығына риза болып, бағасын беріп кеткен екен. Әлем халықтарына баға бергенде немістер – шыншыл, жапондар – өнертапқыш, испандар – шебер, қытайлар – еңбекқор деп жатады. Ал қазақтың бойынан бұл қасиеттердің барлығы да табылады, бірақ ең басты қасиеті – қонақжайлылығы екеніне ешкім дау айта алмас. Қонақжайлылық – қазақ халқының сүйегіне сүтпен сіңген қасиет. Үйіне тосыннан қонақ келіп қалса да «құдайы қонақ» деп шырайлы жүзбен қарсы алып, бар тәтті – дәмдісін алдына қойған. Қазақ халқында қонақтың белгілі төрт түрі арнайы қонақ, құдайы қонақ, қыдырма қонақ және қылғыма қонақ болғанымен қазақ үшін қонақтың аты – қонақ болып қала берген. Бұл қасиетте қазақты өзге ұлттан ерекшелеп, мәртебесін биіктетіп тұрады. Сонымен қатар үй иесі келген қонақтан қолқалап «қонақкәде» сұраған. Қонақ адам ән, қисса немесе домбырамен күй орындап не өлең айтып берген. Осылай ән немесе күй орындалып, арты көңілді отырысқа айналып отырған.
Қазақ халқы бағзыдан бүгінге дейін амандық, есен – саулық білуге ерекше мән беріп, жөнімен сәлемдесе білген. Мысалы, көшке жолығып, амандасқанда «Көш байсалды болсын!», «Көш көлікті болсын!», - деп тілек білдіре тіл қатқан. Бұған жауап ретінде «Айтсын», «Айтқанын келсін» деп, әрі қарай жөн сұрасып кеткен. Сол іспеттес, мал бағып жүрген малшыға жолықса «Өріс кең болсын!», «Жаяр көбейсін!», жолаушыға кездессе «Жол болсын!», «Сапар оң болсын!», соғым сойып жатса, «Соғым шүйгін болсын!», қаза үстіне кезіксе «Қазаның арты қайырлы болсын!», кештетіп үйге кірсе «Кеш жарық!», бұрынғы заманда ауыл жаңа қонып жатса, бүгінде біреу үй алса «Қоныс құтты болсын!», бала туған үйге кірсе «Нарестенің бауы берік болсын!» т.б тілектер айту арқылы амандасу рәсімі қазақ халқында жақсы қалыптасқан. Осылай амандасу жақсы ырымға да баланған. Бұдан бөлек танымайтын адамына да «Кімсің?» деп емес «танымадық қой» деп сыпайы жөн сұрасқан. Бұнын барлығы адал, ақ ниетті білдіріп, бір – біріне тілекші екендіктерін танытады.
Қазақ халқының салт – дәстүрлері бала дүниеге келген сәттен бастап, ер жетуі, тәрбиесі, келін түсіріп, қыз ұзатуы, өлім – жітімге дейінгі аралықты сонымен қатар қауымдық – әлеуметтік мәселелерді де қамтиды. Ешбір заңда, кодексте жазылмаса да халық дәстүрді бұлжытпай орындап отырған. Бала өмірге келгенде екі көзі төрт болып күтіп отырған ағайынға шапшаңдау бірі «сүйінші» сұрап, қыз болса «кесте тігер», ұл болса «қамшы ұстар» екен деп өз сүйіншісін қолма – қол алып жатқан. Аман – есен босанғаннан кейін жаңа босанған әйелге құрмет және денсаулығын қалпына келтіру үшін «қалжа» береді. Бұны жақын адамдары, туған – туысқандары, дос – жолдастары қой сойып, ет пен сорпа әзірлейді. «Жарысқазанның» артынан іле – шала «шілдехана» орын алады. Бұған көбінесе жастар жағы жиналып, думанды той қылып жібереді. Сол кеште қалжа етінен «он екі омыртқа» тазаланып, мұжылады да әбден болған соң тобылғы ға тізіп, үйдің жоғарғы жағына іліп қояды. Қалжаның омыртқасынан ауыз тиюге әйел затының бәрі ат салысып осы әйел сияқты тезірек босанармыз деп ырымдап, үміттенеді. Жас босанған келінді енесі үнемі қадағалап, «шілде қағып кетпесін» деп салқыннан сақтайды. Қолын суға салғызбай, «қырық күнге дейін дене судан шошиды» деп шомылдырмайды. Бала дүниеге келгенде дауысы шығу үшін құйрығын шарт еткізіп ұрады да, кіндігін кеседі. Кіндігін кескен әйел «кіндік шеше» атанады. Осылай екі үй арасында жақсы қарым – қатынас жиілеп, жарастық орнайды.
Объяснение: