Question

Жинактык сан есимге сойлем жети трупы бериндерши

Answer 1

Жинақтық сан есім жасаушы аффикс -ау, -еу. Бұл аффикс бірден жетіге дейінгі бірлік сан есімдерден жинақтық сан есім жасайды. Ол сандық ұғымды мүлдем өзгертпейді, бірақ есептік санға жинақтау мәнін қосып, оның мәнін абстракцияландырып, заттьтқ ұғым да қосады. Мысалы: Біреу де болса жетеді. Бес жыл өткен сол тойға енді өкініп жатыр екеуі. Үшеуі оңаша отыр. Ішінен мықты үшеуін таңдап алып, шұңқырға сал. Әлсіздеу біреуін үш көлікпен ауылға қайыр. Екеуі тракторға қалсын. Олар төртеу-ақ. Жетеудің кемтігін жаба ала ма? (Ғ. Мұстафин). Қазіргі түркі тілдерінің көбінде жинақгық сан есім-нің -ау, -еу, -у дыбыстық варианты қолданылады. Мысалға татар, башқұрт, қарақалпақ тілдерін келгіруге болады. Сонымен бірге басқа түркі тілдершде ол қосымшаның -ав, -ов, -ев, -гу, -игу, -оо, -өө сияқты т. б. дыбыстық варианттары да кездеседі. Бірақ қандай дыбыстық вариангта қолданылмасын, олардың түп негізі бір.Жинақтық сан есім де — көне туркі тілінен келе жатқан сан есімнін, семантикалық тобы.