Оқу мақсаты: 8.2.3.1 Мақала, презентация құрылымы мен ресiмделуi арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату; 8.3.5.1 Оқылым және тыңдалым материалдары бойынша мәтіннің баяндау желісін сақтап, әр бөлігінен алынған акпараттардан жинақы мәтін (аннотация, тезис) жазу; І тапсырма. Мәтінді мұқият окыныз. Берілген тапсырмаларды орындаңыз. I нұсқа «Ғарышты игеру жетістіктері. Синтаксис» бөлімі Ғарыштық дәуір 1957 жылдың 4 қазанында, бұрынғы КСРО-да дүние жүзінде алғаш рет Жердің жасанды серігінің ұшырылуымен байланысты басталды.Екінші маңызды ғарыш дәуірі - 1961 жылы 12 сәуірде адам баласының (Юрий Гагарин) тұңғыш рет ғарышқа ұшуы; ал космонавтиканың үшінші тарихи оқиғасы - 1969 жылы шілде айының 16 - 24-і күндерi аралығында адамның Айға сапары (Нил Армстронг, Эдвин Олдрин, Майкл Коллинз) болды. Қазір ракета тасығыштар мен ғарыштық аппараттар бірсыпыра елдерде (КСРО-да 1957 жылдан, АҚШ-та 1958 жылдан, Францияда 1965 жылдан, Жапония мен Кытайда 1970 жылдан, Ұлыбританияда 1971 жылдан, Үндістанда 1980 жылдан) жасалып, пайдаланылып келеді. 1957 жылдың 4 қазаны мен 2000 жылдың 9 ақпаны аралығында Қазақстан аумағында орналасқан Байқоңыр ғарыш алаңынан 1147 ракета тасығыштар, 1186 ғарыштық аппараттар ұшырылды. Қазіргі ғарышқа ұшу теориясы аспан механикасы мен ұшу аппараттарын басқару теориясына негізделген. Космонавтика ұйтқушы күштің әсерін ескере отырып, ғарыштық ұшу аппараттарының тиімді траекториясын есептеуді талап етті. Орбитаға шығарылған ғарыштық аппарат ракета тасығыштан бөлінеді де, аспан механикасының инерция зандылығы бойынша өзінің ұшуын одан әрі жалғастырады. Ғарышқа шығарылған аппараттар ғарыш кеңістігінің қатаң шартына сай ұзақ уақыт өздігінен ұшуға қабілетті болуы тиіс. Бұл үшін олардың борты бірнеше жүйелермен: температураны тұрақты ұстайтын жүйе, энергия қоры, Күн сәулесін энергияға айналдыратын батареялар немесе ядролық энергия, Жермен тұрақты байланыс, Жерден басқару жүйелерімен жабдықталады. Сонымен қатар ғарыш аппараты бортына әр түрлі бағыттағы ғылыми аппаратуралар — ғарыш кеңістігінің физикалық қасиеттерін зерттейтін аспаптардан бастап, алып телескоптарға дейін орналастырылады. Қазақстан ғалымдары да бірінші қазақ ғарышкері Тоқтар Әубәкіровтің ғарышқа сапарынан бастап, ғарыштық биотехнологияны пайдаланып, ауыл шаруашылық дақылдарының жаңа түрлерін шығаруда біршама тәжірибе жинады. Космонавтика саласында қазақтың екі ғарышкері - Тоқтар Әубәкіров пен Талғат Мұсабаев Қазақстан ғылымына қажетті құнды деректер қорын жинауға мол үлес қосты. (262 сөз). 1- тапсырма. Мәтіннің жанрлық ерекшелігін анықтаңыз. Кестені толтырыңыз. Мәтін қандай жанрда жазылған? Мәтіннің түрі қандай? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Мәтіннің құрылымы қандай? (Кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімі) 2-тапсырма. Берілген сөйлемдердегі сөз тіркестерін теріп жазып, байланысу тәсілі мен түрлерiне ажырат Орбитаға шығарылған ғарыштық аппарат ракета тасығыштан бөлінеді де, аспан механикасының инерция зандылығы бойынша өзінің ұшуын одан әрі жалғастырады. Мәтін қалай рәсiмделген? (мәтіннің мақсаты, сөз саны, авторы, мiрек сөздерi) 3-тапсырма. Берілген сөйлемге синтаксистік талдау жаса. Ғарышқа шығарылған аппараттар ғарыш кеңістігінің қатаң шартына сай ұзақ уақыт өздігінен ұшуға қабілетті болуы тиіс.Даю100 балл пжж срочно 1 не важно керек емес
Ответы
Ответ:
II нұсқа «Ғарышты игерудегі жетістіктер. «Синтаксис» бөлімі Ғарыш дәуірі бұрынғы КСРО-да 1957 жылы 4 қазанда дүние жүзіндегі тұңғыш Жердің жасанды серігі ұшырылған кезде басталды. Ғарыш кеңістігін зерттеудегі екінші маңызды кезең 1961 жылы 12 сәуірде Юрий Гагариннің ұшуы болды. Астронавтика тарихындағы үшінші тарихи оқиға 1969 жылдың 16 шілдесі мен 24 шілдесі аралығында Нил Армстронг, Эдвин Олдрин және Майкл Коллинздің Айға ұшуы болды. Зымыран тасығыштар мен ғарыш аппараттары көптеген елдерде шығарылады және қолданылады (1957 жылдан КСРО, 1958 жылдан АҚШ).
I және II нұсқалары бір-бірінің дәл көшірмелері.
ІІ тапсырма. 1. Мақаланың жанрлық ерекшеліктерін анықтаңыз: мақала ғарышты игерудегі жетістіктерге арналған, астронавтика тарихындағы негізгі үш оқиға туралы мәліметтерді қамтиды және танымдық және баяндау жанрында жазылған.
Мәтіннің баяндау жолын сақтаңыз: Бірінші ғарыш ғасыры: бұрынғы КСРО-да Жердің алғашқы жасанды серігінің ұшырылуы. Екінші ғарыш ғасыры: адамның ғарышқа алғашқы ұшуы (Юрий Гагарин).