Ш.Уәлиханов "Ыстықкөл күнделігі" шығармасының идеясын анықтаңыздар
Максимальный балл койям тезырек айтып жбересыздерме
Ответы
Ответ:
Шоқан Уәлиханов 1856 жылы Ыстықкөл аймағына сапарға шығып, жол бойы көрген-білгенін қағазға түсіріп, күнделік ретінде жазып отырған. 18 сәуір мен 23 маусым аралығында жазылған. Бұл сол заманға ерекше жаңалық боп енді. Сол заман демей-ақ қазірдің өзінде осындай әрі күнделік, әрі әдебиет, әрі тың зерттеу еңбегі ретінде жарық көрген осындай құнды туынды жоқтың қасы. Шоқан Уәлихановтың «Ыстықкөл сапарының күнделігі» еңбегінің жаңашылдығына бойлап көрейік.
Біріншіден, күнделік ұғымына тоқталайық. Күнделікті осындай ауқымды зерттеу еңбегіне айналдыру екінің бірінің ойына келмейді, ойына келген күннің өзінде қолынан келмеуі мүмкін. Осыған дейін алыс сапарға аттанып, жүрген жері туралы қызықты деректер жинап, оны қағазға түсіріп, күнделік етіп жазған еңбек болмаған. Бұл Шоқан Уәлихановтың аса зеректігін, ұқыптылығын, тиянақтылығын көрсетеді. Күнделікке жай ғана жүрген-тұрғанын, әркімнен естіген әңгімелерін, күлдіргі сөздерін жазбай, оны нақты ғылыми ақпараттармен байытқан.
Уақыты жағынан алар болсақ үш ай бойы ерінбей жазып, бір де бір күнін босқа жібермей, үзбей тізбектеп отырған. Қай жерге неше күн тоқтағанын, неше күннен соң қай бағытқа ауысқанын, әр аттаған қадамының бірін қалдырмай қағаз бетіне түсірген.
Қазақта әр романда жер-су атаулары көп кездеседі, әр жердің өзіне тән тарихы, атауының мән-мағынасы, қойылуы, ол жердің өзіне тән салт-дәстүрі, халқының ерекшелігі жазылады. Алайда жүріп өткен жолында бірде бір жерді елеусіз қалдырмай, оның әрқайсысының тарихына тере бойлап, оқырманын да хабардар етіп отыратын көркем шығарма болуымен де «Ыстықкөл күнделігі» жаңашылдыққа жақындайды. Әр өңірдің ауа райы, тұрмыс-тіршілігі, табиғаты көркем тілмен керемет суреттелген.