1-тапсырма. Мәтіндерді мұқият оқып, кестені толтырыңыз. Екі мәтінді салыстыра талдаңыз. А мәтiнi Кенет табан астымыз солк ете түсті. Ізінше біз сүйенген түйедей тас қозғалып, жер сілкінді. Сол-ақ екен, аспанды қақ тоайырған күшті гүріл естілді. Төңіректе тас құлап, қара жер жарылып, күллі дүние жаңғырығып кетті. Оқыс күн күркірегендей жарылыстан құлағым бітті. Бұлақ басындағы арқарлар да үрке жөнелді... Әлжуаздау менің жүрегім лоблып, басым айналып, жартас түбіне отыра кеттім. Қажымұрат болса жартасқа сүйенген қалпы сырықтай боп тұра берді. Жүрегім айнып, зәрем ұшып, жартас жарығындағы қуысқа ендім. Басым айналып, бүкіл әлем бауырымда бесіктей тербеліп барады. Сол сәтте: Айтуар! Айтуар! Ананы қара!? Дегелең жақтан саңырауқұлақ шықты. Қара! Қарасаңшы!? Саңырауқұлақтың үлкені-ай! Қып-қызыл от... жалын... Күннен де жарық... Қара, қара деймін!? Күн көрiнбей қалды. О-охо-хо! Қызыл күн... Қызыл күн шықты... - деп Қажымұрат жартасқа жабыса айғайлады. Бірақ мен жартас қуысына кіріп, қорыққаннан көзімді тас жұмып, жер бауырлап жата бердім. Тұла бойым дірілдеп, менімен бірге бүйірімдегі қара жер де солқылдады. Маңайды - дүріл басып, бетті жалын жалап, төңіректі жай отындай сәуле шарпыды. Шілде айының аптабынан да ыстық, күшті дауыл тұрды. Ә мәтіні А.Алтай «Дегелеңдегі қызыл күн» Еліміздің тарихындағы ең қайғылы парақтардың бірі - Семей ядролық сынақ полигонының өмірге келуі. Алғашқы атомдық жарылыс дауысы 1949 жылы тамыздың 29-ы, таңғы сағат 7-де естілді. Семей ядролық полигоны ауданында 450 -ден астам жер үсті және жер асты ядролық сынақтарының өткізілуі нәтижесінде атмосфераға, гидросфераға және литосфераға өте үлкен мөлшерде радиоактивті материалдар шығарылды. Тек Семей ядролық полигонының ғана емес, соған жақын жатқан орасан үлкен аумақтар да (Павлодар, Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Жезқазған облыстары және Ресей Федерациясының Алтай өлкесі) радиоактивті ластануға ұшырады. Соның нәтижесінде сол аумақтағы көптеген тірі ағзалар және тұрғын халықтар зардап шекті.
Ответы
Ответ:
Тақырыпты беттермен үйлесімді кесте басып, өзара салыстырма жасау үшін мәтінді бөлектеу жасауымыз керек. Алдында кесте басып, екі мәтінді салыстыра талдау бойынша құжаттаймыз:
**Мәтін 1: Кенет табан астымыз солк ете түсті.**
**Мәтін 2: Еліміздің тарихындағы ең қайғылы парақтардың бірі - Семей ядролық сынақ полигонының өмірге келуі.**
| № | Мәтін 1 Тақырыбы | Мәтін 2 Тақырыбы |
|---|---------------------|---------------------|
| 1 | Кенет табан астымыз солк ете түсті. | Еліміздің тарихындағы ең қайғылы парақтардың бірі - Семей ядролық сынақ полигонының өмірге келуі. |
| 2 | Ізінше біз сүйенген түйедей тас қозғалып, жер сілкінді. | Алғашқы атомдық жарылыс дауысы 1949 жылы тамыздың 29-ы, таңғы сағат 7-де естілді. |
| 3 | Сол-ақ екен, аспанды қақ тоайырған күшті гүріл естілді. | Семей ядролық полигоны ауданында 450 -ден астам жер үсті және жер асты ядролық сынақтарының өткізілуі нәтижесінде атмосфераға, гидросфераға және литосфераға өте үлкен мөлшерде радиоактивті материалдар шығарылды. |
| 4 | Төңіректе тас құлап, қара жер жарылып, күллі дүние жаңғырығып кетті. | Тек Семей ядролық полигонының ғана емес, соған жақын жатқан орасан үлкен аумақтар да (Павлодар, Қарағанды, Шығыс Қазақстан, Жезқазған облыстары және Ресей Федерациясының Алтай өлкесі) радиоактивті ластануға ұшырады. |
| 5 | Оқыс күн күркірегендей жарылыстан құлағым бітті. | Соның нәтижесінде сол аумақтағы көптеген тірі ағзалар және тұрғын халықтар зардап шекті. |
| 6 | Бұлақ басындағы арқарлар да үрке жөнелді... | Соның нәтижесінде сол аумақтағы көптеген тірі ағзалар және тұрғын халықтар зардап шекті. |
| 7 | Әлжуаздау менің жүрегім лоблып, басым айналып, жартас түбіне отыра кеттім. | Маңайды - дүріл басып, бетті жалын жалап, төңіректі жай отындай сәуле шарпыды. |
| 8 | Қажымұрат болса жартасқа сүйенген қалпы сырықтай боп тұра берді. | Шілде айының аптабынан да ыстық, күшті дауыл тұрды. |
| 9 | Жүрегім айнып, зәрем ұшып, жартас жарығындағы қуысқа ендім. | Ә мәтіні А.Алтай «Дегелеңдегі қызыл күн» |
| 10 | Басым айналып, бүкіл әлем бауырымда бес