13. Конфликттердің негізгі функцияларын анықтаңыз және сипаттаңыз. Қақтығыстарды шешу әдістерін сипаттаңыз және қақтығыстардың әлеуметтік салдарын талдаңыз.
Ответы
Ответ:
Объяснение:
Қақтығыстар адамдардың өзара әрекеттесуінің табиғи бөлігі болып табылады және бірнеше функцияларды атқара алады. (sociologyguide.com) пікірінше, жанжал топтағы адалдықты арттырып, қысқа мерзімді әлеуметтік өзгерістер қажеттігін білдіріп, қоғамдарды әлеуметтік интеграцияның жаңа деңгейлеріне жылжытуға көмектеседі. Қақтығысты функционалды немесе дисфункционалды деп те бөлуге болады. Функционалды қақтығыс не істеу керектігі туралы келіспеушілік болған кезде пайда болады, бірақ бұл мәселені шешу үшін барлық қатысушы бірлесіп жұмыс істей алады. Дисфункционалды қақтығыс, керісінше, не істеу керектігі туралы келіспеушілік болған кезде пайда болады, бірақ бір немесе екі тарап мәселені шешу үшін бірлесіп жұмыс істей алмайды.
Қақтығыстарды шешудің бірнеше әдістері бар. Indeed.com3 жұмыс орнындағы қақтығыстарды шешудің бес стратегиясын ұсынады: болдырмау, қолайлы болу, бәсекелесу, ымыраға келу және ынтымақтастық. Болмау қақтығысты мүлде елемеуді білдіреді, ал көндіру басқа тараптың талаптарына көнуді білдіреді. Бәсекелестік қақтығысты шешу үшін күш немесе билікті қолдануды білдіреді, ал ымыраға келу екі тарап келісе алатын орта жолды табуды қамтиды. Ынтымақтастық екі жаққа да тиімді шешім табу үшін бірлесіп жұмыс істеуді білдіреді.
Қақтығыстың әлеуметтік салдары жойқын болуы мүмкін. Бейбіт тұрғындар жиі отқа түсіп, соғыс уақытында ең көп зардап шегеді. Жанжал топ немесе қауымдастық мүшелерінің арасында келіспеушілік, жеккөрушілік және келіспеушілік тудыруы мүмкін. Бұл сондай-ақ шатасуға, сенімсіздікке, алаңдаушылыққа және бақытсыздыққа әкелуі мүмкін. Бұған қоса, қақтығыстар көбінесе жыныстық зорлық-зомбылықтың күрт өсуіне әкеледі - бұл әйелдер мен балаларға пропорционалды емес әсер ететін мәселе. Ақырында, жанжал экономикалық тұрақсыздыққа әкеліп, жаһандық өсуге кедергі келтіруі мүмкін.
Қақтығыстардың функцияларын және олардың жағымсыз әлеуметтік салдарын барынша азайту үшін оларды шешу әдістерін түсіну маңызды.
Қақтығыстар қоғамда бірнеше функцияларды орындайды, соның ішінде:
Мәселелерді анықтау: Қақтығыстар негізгі мәселелерді немесе шешуді қажет ететін мәселелерді көрсетеді. Олар келіспеушілік немесе шиеленіс аймақтарына назар аударады, олар әйтпесе байқалмай қалуы мүмкін.
Өзгерістерді жеңілдету: қақтығыстар жеке немесе әлеуметтік өзгерістерге әкелетін жеке тұлғаларды немесе топтарды өздерінің көзқарастарын, сенімдерін немесе әрекеттерін қайта бағалауға итермелеуі мүмкін. Олар бар нормаларға, құрылымдарға немесе қуат динамикасына қарсы шығып, прогреске және жақсартуға әкелуі мүмкін.
Әртүрлі көзқарастарды білдіру: Қақтығыстар жеке адамдарға немесе топтарға өздерінің әртүрлі пікірлерін, құндылықтарын немесе мүдделерін білдіруге мүмкіндік береді. Бұл әртүрлі көзқарастардың көрінісі диалогқа, пікірталасқа және балама шешімдерді іздеуге ықпал ете алады.
Қарым-қатынастарды нығайту: Қақтығыстар бастапқыда қарым-қатынастарды нашарлатуы мүмкін болса да, олар сондай-ақ қатысушы тараптарға қарым-қатынас жасауға, келіссөздер жүргізуге және бір-бірінің қажеттіліктері мен перспективаларын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Бұл процесс, сайып келгенде, қарым-қатынастарды нығайта алады және сенімді қалыптастырады.
Қақтығыстарды шешу әдістерін бірнеше тәсілдерге бөлуге болады:
Келіссөздер: Тараптар өзара қолайлы шешім табу үшін тікелей пікірталастарға қатысады. Бұл ашық сөйлесуді, белсенді тыңдауды және ымыраға келуді қамтиды.
Медиация: Бейтарап үшінші тарап қақтығысушы тараптар арасындағы байланысты жеңілдетуге көмектеседі. Медиатор ортақ негізді анықтауға, баламаларды зерттеуге және өзара келісілген шешімге келуге көмектеседі.
Арбитраж: Бейтарап үшінші тарап, судья ретінде әрекет ете отырып, жанжалдың екі жағын тыңдап, міндетті шешім қабылдайды. Бұл әдіс көбінесе заңды немесе еңбек дауларында қолданылады.
Ынтымақтастық: Тараптар барлық қатысушылардың қажеттіліктері мен мүдделеріне жауап беретін «жеңіс» шешімін табу үшін бірлесіп жұмыс істейді. Ынтымақтастық ынтымақтастыққа, ашық қарым-қатынасқа және мәселелерді ортақ шешуге баса назар аударады.
Қақтығыстардың әлеуметтік салдары контекстке және қақтығыстарды басқару немесе шешу тәсіліне байланысты өзгеруі мүмкін. Кейбір ықтимал салдарларға мыналар жатады:
Әлеуметтік шиеленіс және бөліну: Шешілмеген қақтығыстар қоғамда поляризацияның, дұшпандық пен бөлінудің күшеюіне әкелуі мүмкін. Бұл ынтымақтастық пен әлеуметтік бірігуге кедергі келтіретін «біз оларға қарсы» менталитет сезімін тудыруы мүмкін.
Әлеуметтік байланыстарды нығайту: Диалогқа, түсіністікке және ымыраға келуге баса назар аударатын қақтығыстарды шешу процестері әлеуметтік байланыстарды нығайтып, татуласуға ықпал етеді. Бұл жеке адамдар немесе топтар арасындағы сенім мен ынтымақтастықтың артуына әкелуі мүмкін.