Өсімдіктердегі транспирация үдерісінің мәні?
Ответы
Ответ:
Транспирация (транс... және лат. spіro – дем аламын, дем шығарамын) – өсімдіктің суды буландыруы; күрделі физиологиялық процесс. Яғни судың өсімдік бойымен жылжып, жапырақтары, сабағы және гүлдері арқылы булануын транспирация деп атаймыз.
Объяснение:
Студент
Бас бет Биология
Өсімдіктерде транспирация және су баланысы
29.07.2017
Өсімдіктің жер үсті органдары (мүшелерімен) арқылы суды буландыруы транспирация деп аталады. Бұл өте маңызды физиялогиялық құбылыс. Жапырақ транспирациялаушы мүше, су жапырақ ұстицалары арқылы буланады нәтижеде су кемейіп сору күші арта барады. Суды топырақтар жасушалар бір-біріне өткізіп кейін тамыр түтікшелеріне ұзатады одан денесіне өтіп суды сору күші арта барады. Жапырақтың пластинка тәрізді пішіні фотосинтез және транспирация үшін қолайлықтар жаратады. Қаптаушы ұлпалар этодермис жасушаларында арнайы ауызы бар устицалар жайғасқан олар көбінесе топырақтың төменгі эпидермисіне жайласады эпидемис кутикула қабаты және түкшелермен қапталады. Транспирация 2-сатыда жүреді.
Судың жапырақ тамырына мезофилге өтеді.
Мезофил жасушаларының қабырғаларында буланған су жасушалар арасындағы бастапқы одан кейін устица немесе кутикула қабаты арқылы атмосфераға шығады.
Транспирация нәтижесінде шыққан судың 95-97% устицалармен қалған 3-5% кутикула арқылы атмосфераға тарқалады демек жапырақтағы устица саны және олардың жағдайы таранспирация белсенділігін белгілейтін фактор есептеледі. 1 см2 жапырақ көлемінде 50-500 ге дейін ауызшалар болады су жетерлі жағадайда ашық, топшылықты кезде жабылып тұрады көптеген өсімдіктерді жарықта ашылып қараңғыда жабылады таңда ауызшалар көбі ашық болады кешке барып жабылады. Транспирация интенсивтігі төмендегенде жасушалар аралығында жиналған сулар кутикула арқылы буланады ол кутикуланың жұқа, қалыңдығына байланысты кутикула жуқа болса процесс жылдамырақ жүреді. Судың өсімдік денесіне кіруі жіне шығуы су баланысы деп жүргізіледі. Олар әдетте бір — біріне сәйкес келеді. Бірақта жаз айларында күн ыстық болғанда транспирация күшейіп салыстырмалы теңдік пайда болады немесе кірген судан шыққан су мөлшері артығырақ болады. Бұл жағдай су тапшылығы делінеді жоғарыда суды әрекетке келтіруші күш транспирация күші дейіледі транспирация температураға, өсімдік түріне және жасау жағдайына байланысты болады.