срочно!!! 15балл
Ш.Құдайбердіұлының Әділ-Мария романының қысқаша мазмұны
Ответы
Ответ:
Ш.Құдайбердіұлы “Әділ мен Мария” романын 1925 жылы жазған. Бұл көрнекті қаламгердің кемеліне келген, көлемді, күрделі шығармалар жазуда мол тәжірибе жиған шағы. Алайда, түрлі қоғамдық, әлеуметтік және шығармашылық мәселелерге байланысты бұл романның қолжазбасымен қаламгер алаңсыз айналыса алған жоқ. Шығарманың тұңғыш рет жарық көруі 1988 жыл.
“Әділ мен Мария” – ХХ ғасыр басындағы көркемдік ізденістерді көрсете алатын қазақ романдарының бірі. Автордың “Қайғылы роман” деуіне қарағанда романдағы сентименталды пафосты қаламгердің айрықша көрсеткісі келген тәрізді.
Романда болған уақиғаның уақыты мен орны, қатысқан адамдар аталады. Қаламгердің уақиға желісін сақтай жазуға ұмтылғаны да аңғарылады, алайда, замана, уақыт тілін түсіне алғаш Ш.Құдайбердіұлының өз толғамдары мен ой әуендері де аз емес.
ХХ ғасыр басындағы қазақ романдарындағы көркемдік-идеялық ізденістің бір ірі арнасы Ш.Құдайбердиевтың “Әділ мен Мария” романында тақырыпқа тереңдеу, оның философиялық астарларын ақтара қарауға ұмтылу байқалады.
Ш.Құдайбердиевтың өмірді бейнелеу принципі ағартушы-демократтық эстетикадан өзгелеу, тереңірек. “Әділ мен Мария” романын жазған уақытта социологиялық реализмінің таптық, партиялық принциптері Ш.Құдайбердиевке мәлім. Өнердің аяғына тұсау, мойнына құрық түсе қоймаса да, қақпайлаулардың, “құрқұрлаулардың” күшеюі аңғарылатын. Көргені көп, түйгені мол қаламгер үміт күткен жаңа үкімет өктемдігінен тіксіне бастаған. Сондықтан да Шәкәрім саяси күрес шиеленісе бастаған Семей түгіл, бітпейтін дау жанжалы мол ағайын арасы, ауылдан да алыста. Шыңғыстау қойнауында өзімен өзі оңашада. Қаламгердің тақырыпқа, роман өзегіне айналар фабулаға өзге көзбен, оймен қарағаны байқалады.