1-мәтiн Төле би Әлібекулы (1663 - 1756 жж.) - қазақтың би-шешені, мемлекет және қоғам кайраткері, ойшыл дана. Ұлы жуздің төбе биі. Төле жастайынан ескіше окып сауатын ашады. Қазақтың аныз-əнгіме, өлең-жырларын, шежіре-тарихтарын ел арасынан тыңдап, өзiнен бұрынғы өткен шешен билер мен хандардың, ә cipece, өзiнiн бабалары - Жанту, Жарылкамыс билердiн кесiмдi төрелiктерi мен өнегелi накыл- шешен сөздерін ойында сактап еседi. Әкесі Әлібек шешен, сауатты және ел әңгiмелерiн жаксы бiлетiн адам болған. Ол ұлының ерте есейіп, сол кездегi атақты билерден бата алуына себiн тигiзедi. Төле бала жасынан әкесіне ерiп журiп ел көредi, жұрт таниды. Он бес жасынан ел билiгiне араласып, өзiнiң акыл-парасаты, әділ шешімі, шешендік өнерімен көзге түсе бастайды. Ол жас кезiнде талай жасы улкен атақты абыз билердiн алдынан етiп батасын алады. Төле бидiң әдiлдiгi, ойға жуйрiк, сөзге шешендiгi жұртшылыққа оны белгiлi, сыйлы етеді. Сонымен бірге қазақ халқын бiрiктiру, Қазақ мемлекеттiгiн нығайту, халық атынан сөйлеп, шешім шығару Төле бидiң өмiрлiк мұраты болды. Төле би Абылай ханның «Төбе биі» болып, Ташкентте өмірінің ақырғы жылдарына дейiн Ұлы жуздi басқарып тұрған. 2-мәтiн Казыбек би Келдібекұлы (1667 - 1764 жж.) - қазақтың белгiлi би-шешені, мемлекет және қоғам қайраткерi. Орта жүздiн тебе биi. Казыбектің әкесі Келдібек кезiнде елдi аузына қараткан белгiлi шешен, би болыпты. Анасы Тоқмейіл де ұтымды да тапқыр сөйлейтін зерек жан екен. Кішкентайынан осындай ортада өскен Казыбек бала биден дана биге айналып, «қара қылды қақ жарған Қаз дауысты Қазыбек», «Алты Алаштың ардағы>> деген атаққа ие болады. Казыбек жасынан ел әңгiмелерiн, накыл-өсиет сөздерiн естіп өседi. Әке тәрбиесі мен би-шеш Қаз дауысты Қазыбек кезiнде атақты да беделді билердiң бiрi атанды. Ол Абылай, Тәуке, Әбілмәмбет, Семеке хандардың тұсында халық қамы үшiн ел қорғау iсiне белсене араласты. Төле, Әйтеке билермен тiзе қоса отырып, жоңғар шапқыншылығына қарсы күресті Ұйымдастырушылардың бiрi болып, елдiн азаттығы үшiн аянбай тер төкті. Абылай жонгарлардын колына тұтқын болып тусiп қалғанда, оны босатып алуға елшiлiкке барган. Сондай-ақ ол Ресей, Бухар, Хиуа мемлекеттерi арасындағы еларалык мәселелерге араласып, аразды татуластырып, алысты жакындастырып отырған мәмiлегер ретiнде танылды. «Елдестірмек - елшiден, жауластырмак-жаушыдан» деп, бейбiтшiлiк пен достықты дәріптеп, елшiлiк қызметтi мiнсiз атқарған тұңғыш дипломат болды. 2- тапсырма. Мәтiндердi оқып, төмендегі аспектілер бойынша салыстырып, ауызша әңгімеленiз. Салыстыру аспектісі Мәтіндердегi ұксас эпизодтар 1. Екi мәтінге ортақ идея 2. 3. 1-мәтін 1. 2. 3. 2-мәтiн
Ответы
Töle bi Alibekuly (1663-1756) was a prominent Kazakh poet, scholar, and statesman of the Great Horde. He gained a reputation as a wise and knowledgeable person from an early age, immersing himself in Kazakh culture, history, and folklore. He studied the works of his predecessors and ancestors such as Zhan Tu, Zharylkamys, and other prominent Kazakh khans and scholars, as well as their traditional sayings and proverbs. Töle bi's father was also a scholar and a knowledgeable person, and he helped his son develop his intellect and wisdom.
As an adult, Töle bi became a respected leader and adviser in the Kazakh community, known for his wisdom, fairness, and ability to make wise decisions. He played an important role in uniting the Kazakh people and establishing a strong Kazakh state. Töle bi was particularly renowned for his skill in resolving disputes and making peace between different tribes and factions.
Another notable Kazakh figure from the same era was Kazibek bi Keldibekuly (1667-1764), a prominent scholar and statesman of the Middle Horde. His father, Keldibek, was a famous and respected scholar and a notable leader in his time. Kazibek bi followed in his father's footsteps and became a respected scholar and leader in his own right. He played an important role in promoting education and scholarship among the Kazakh people and was known for his efforts to preserve Kazakh culture and history.
Overall, Töle bi and Kazibek bi were two of the most prominent Kazakh scholars and statesmen of their time. Their contributions to Kazakh culture, history, and society are still celebrated today, and they remain important figures in Kazakh history and folklore.