1. А. Тек қана тотықтырғыш. Ә. Тек қана тотықсыздандырғыш релдерiн кандай зат- тар атқара алады? Қандай заттар әрi тотықтырғыш, әрi тотықсыздандырғыш бола алады? Мысал келтіріңдер. 2. Маңызды тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш заттардың формулаларын жазып, аттарын атаңдар. 3. Келесі заттар арасында тотығу-тотықсыздану реакциялары жүруі мүмкін бе: б) H2SO3 және HCIO4? a) H2S және HI; ә) H2S және H SO3; 4. Мына заттардың қайсылары: а) тек тотықтырғыш; ә) тек тотықсыздандырғыш; б) әрі тотықтырғыш, әрі тотықсыздандырғыш бола алады: CrO3, MnO2, KCIO, Nal, H2O2, (NH4)2S, Cu, Ca3P2, K4CrO4, CO? Түсіндіріңдер.
Ответы
Відповідь:
A. Тек тотықтырғыш. Тотықсыздандырғыш - тотығу-тотықсыздану реакциясы кезінде электрон беретін зат, ал тотықтырғыш - электрондарды қабылдайтын зат. Тотықсыздандырғыш рөлдерді ғана орындай алатын заттар - мырыш немесе алюминий сияқты тотықсыздандырғыш металдар сияқты оңай төмендетілетін заттар. Тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш бола алатын заттар сутегі иондары (H+) немесе гидроксид иондары (OH-) сияқты электрондарды оңай алуға немесе жоғалтуға қабілетті заттар болып табылады. Тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш бола алатын заттың мысалы ретінде гидроксид иондарын (OH-) түзу үшін электрондарды қабылдау арқылы тотықтырғыш ретінде әрекет ете алатын су (H2O) немесе сутегі түзу үшін электрондарды беру арқылы тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады. иондары (H+).
Маңызды тотықтырғыш заттарға мыналар жатады:
Хлор (Cl2)
Оттегі (O2)
Калий перманганаты (KMnO4)
Калий бихроматы (K2Cr2O7)
Азот диоксиді (NO2)
Калий перманганаты (KMnO4)
Маңызды төмендететін заттарға мыналар жатады:
Сутегі (H2)
Көміртек (C)
Күкіртсутек (H2S)
Сутегі газы (H2)
Алюминий (Al)
Төмендегі заттардың арасында тотығу-тотықсыздану реакциялары болуы мүмкін:
а) H2S және HI - Иә, H2S тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады, тотықтырғыш ретінде әрекет ететін және электрондарды қабылдайтын HI-ге электрондарды береді.
б) H2S және H SO3 - Иә, H2S тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады, тотықтырғыш ретінде әрекет ететін және электрондарды қабылдайтын H SO3 электрондарын береді.
а) Тек тотықтырғыш: CrO3, MnO2, K4CrO4, CO
б) Тек тотықсыздандырғыш: Cu, Ca3P2
в) Тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш бола алады: KCIO, NaI, H2O2, (NH4)2S
CrO3 және MnO2 күшті тотықтырғыштар, олардың тотығу потенциалы жоғары, басқа заттарды тотықтыруға қабілетті.
Cu, Ca3P2 және басқа металдар жақсы тотықсыздандырғыштар болып табылады, олардың тотығу потенциалы төмен және олар басқа заттарды тотықсыздандыруға қабілетті.
KCIO, NaI, H2O2, (NH4)2S тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алатын заттардың мысалдары болып табылады. Олардың реакция жағдайларына және басқа әрекеттесуші заттардың болуына байланысты электрондарды қабылдау немесе беру қабілеті бар. Мысалы, KCIO қышқыл ерітінділерінде тотықтырғыш ретінде, ал негізгі ерітінділерде тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады. NaI күшті тотықсыздандырғыштың қатысуымен тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады, бірақ күшті тотықсыздандырғыштың қатысуымен тотықтырғыш ретінде әрекет ете алады. H2O2 қышқыл ерітінділерде тотықтырғыш болып табылады, бірақ ол негізгі ерітінділерде тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады. (NH4)2S күшті тотықсыздандырғыш болған кезде тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады, бірақ күшті тотықсыздандырғыштың қатысуымен тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ете алады.
Айта кетейік, заттың тотықтырғыш немесе тотықсыздандырғыш ретінде әрекет ету қабілеті температура, қысым және катализаторлардың болуы сияқты реакция жағдайларына да байланысты.
Пояснення: