1.Сырым Датұлы бастаған көтерілісінің себебі?
2.Сырым Датұлының көтерілісінің мақсаты?
3.1775 жылы 7 қарашадағы оқиға.
4.Кіші жүз шаруаларынан 4000-нан астам жЫЛҚЫНЫ тартып алып кетті кай жылы?
5.1786 жылы 3 маусымда кандай окига болды ?
6.Сырым Датұлы ескерткiшi?
Срочно ❗
Ответы
Ответ:
3. 1773-1775 жылғы көтерілістің тарихи маңызы:
-Орыс және қазақ шаруаларын біріктірді.
-Сырым Датұлы бастаған көтерілістің шығуын тездетті.
-Көтерілістің барысында Еділ – Жайық аймағындағы орыс, башқұрт, қазақ
және қалмақ сияқты халықтардың патша үкіметінің отаршылдық саясатына
бірлескен күресінің мүмкіндігі айқын көрінді.
-Қазақтардың бұл шаруалар көтерілісіне қатысуы көшпелі халықтың өз
тәуелсіздігін қайтадан қалпына келтіруге, Қазақстанды әскер күшімен
басып алуға жол бермеуге деген ұмтылысының күшті екенін көрсетті.
-Кіші жүзде хан билігінің беделі төмендегенін көрсетті.
II-бөлім. Жаңа сабақтың жоспары:
1. Көтерілістің шығу себептері мен қозғаушы күштері;
2. Көтерілістің барысы;
3. Көтерілістің жеңілу себептері, тарихи маңызы;
Көтерілістің алғышарттары:
-Кіші жүзде хандық биліктің әлсіреуі.
-Ақсүйектердің бір бөлігінің патша үкіметінің саясатын колдамауы.
-Ресей үкіметінің Кіші жүзді әкімшілік басқаруда өзгерістер енгізіп,
Кіші және Орта жүздің кейбір өңірлерінің Симбирск, Уфа басқармасына
бағындырылуы.
-Орыс помещиктері мен Жайық қазақ әскерінің қазақтарға зомбылығының күшеюі.
-1782-1783 жылдарда жұт әсерінен малдың шығын болуын қазақ әскерлері
жергілікті халыққа қысым көрсету үшін пайдаланды.
Көтерілістің басты қозғаушы күші – қарапайым көшпенділер. Патша үкіметінің қысымына қарсы би, старшын, батырлар да көтеріліске қатысты.
Көтеріліс аумағы:Еділ-Арал теңізі.
Көтерілісшілердің басты мақсаты:
- Ғасырлар бойы қалыптасқан жерді пайдалану жүйесін қалпына келтіру.
- Орал казак әскерлерінің қазақ жерлерін басып алуын тоқтату.
- Нұралы хан мен оның сыбайластарының озбырлығына шек кою.
Көтеріліс басшысы – Байбақты руының старшыны, батыр және шешен Сырым Датұлы (1742-1802 ж. ж.). Ол 1775 жылы Пугачевтің әскерінде қазақ жасағын басқарған. Қолбасшы А. Суворов граф Панинге жазған хатында (1775ж 22 маусым): «Сырым бастаған қарулы топтар тосыннан келіп шабуылдайды, тез арада жоқ болады. Оның артынан қуғанмен ешкім жете алмайды» деп батыр сарбаздарын жоғары бағалаған.
Сырымның мақсаты – хандық билікті жойып, билердің билігін орнату.Билердің көпшілігі жалпы хандық билікті түбірінен жоюға қарсы болып, сұлтан Батырдың баласы Қайыпты Кіші жүз хандығына дайындады.
1802 жыл – Хиуада қайтыс болды.