Қазіргі уақытта нарыктык экономика негiзiнде әлемдік экономикалық жаһандану үрдісі
көптеген интеграциялык
кең етек жайып келе жатыр. Бұнын басты себебі
бірлестіктердің пайда болуы, ұлттық экономиканың тікелей бір-біріне тәуелділігі,
экспортка және импортка деген тәуелділіктің өсуі, нарықтық қарым-қатынастардың
бага белгілеуі, трансұлттық компаниялардын беделінің өсуі, мемлекеттің экономикаға
араласуының шектелуі, әлемдiк каржылык ұйымдардын беделінің өсуі сияқты
белгілердiн пайда болуы. Әлемдік жаһандану терминін ең алғаш рет 1983 жылы
американ ғалымы Теодор Левит енгiзген болатын. Ол ең алғаш рет «Гарвард Бизнес
Ревю» журналындағы «Нарыктардын жаһандануы» атты мақаласында осы мәселе жайлы
жазып кеткен. Қазіргі уақытта жаһандану терминіне берілетін түсiнiктемелер өте көп.
Жалпы, жаһандану капиталдын, еңбек ресурстарының, тауарлардың бірігуі,
іріленіп,
сонымен қатар, компания, концерндердін және корпорациялардың
әлемдiк
айтамыз. Қазіргі уақытта
әлемде
таралуын
экономикалық
жаһандануға тән өзiндiк сипаттар бар. Олар: әлемдік сауда-экономикалык одақтар
мен бірлестіктердің пайда болуы, халықаралық және жаһандық валютаның пайда
болуы, каржы нарыктарынын кызмет етуi, трансулттык компаниялардың іріленуі,
банктік, саудалык және кез келген каржылык операциялардың жаһандық желілер
аркылы кызмет жасауы. Өз кезегімде, әлеуметтік еңбек саласын, еңбек нарығындағы
тұрақсыз жұмыс мәселесін зерттеуді жөн көрдім. Еңбек ету мемлекеттегі коғамның
экономикалык даму,
бөлiгi болгандыктан,
айнымас
макроэкономикалык
бiр
тұрақтылық, адами потенциалдын калыптасуы мен дамуы, адамдардың өмір сүру
сапасының өсуі, осының бәрі еңбек етумен байланыстырылады.
1. Мәтін оқырманға қалай әсер етуi мумкiн? Окырманға кандай ой тастайды деп ойлайсыз?
Мәтiнде көтерілген мәселеге катысы үш сұрақ құрастырыңыз.
2.
2-тапсырма Тақырыпқа қатысты тiлдiк бiрлiктердi колдана отырып, тапсырмаларды орындаңыз.
Берілген графиктік мәтіндердегi ортак такырыпты анықтаңыз.
► Көтерілген мәселелер бойынша кандай айырмашылықтар бар?
Екі мәтінде көтерілген мәселелердің қайсысы манызды деп ойлайсыз? Пікіріңізге
мәтіннен дәлел келтiрiнiз. Осы мәселенi кандай жолдармен шешуге болады?
Ответы
Объяснение:
Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейінгі әлемдік тәртіп үшін жаҺандық инфрақұрылым құру идеясы алғаш рет 20 ғасырдың 40 — 50-ші жылдары АҚШ-тың зерттеу орталықтары: Халықаралық қатынастар жөніндегі кеңесте (ХҚК), “Рэнд” корпорациясында, Стратегиялық және халықаралық зерттеулер орталығында (СХЗО), Психологиялық стратегиялар басқармасында (ПСБ) тұжырымдалды. Жаһандану ұғымы, жалпы алғанда, әлемдік өркениеттің аса маңызды өлшемдерінің жалпыадамзаттық өлшемге ие болуы деп түсіндіріледі. Қоршаған орта, түпкі ресурстар (энергия, су, азық-түлік), демография, көші-қон толқындары, есірткі тасымалы, халықаралық терроршылдық проблемалары жекелеген елдер күшімен шешілуі мүмкін емес. Ақпараттық төңкеріс бұл проблемалардың жаҺандық өлшемге ие болуына ықпал етті.
Зерттеушілер Жаһандануды әр текті, бірақ әлемнің біртұтастыққа айналу логикасымен біріктірілетін өзгерістердің жиынтығы деп түсіндіреді. ЖаҺандық өзара тәуелділік және бүкіләлемдік даму үрдісі Жаһандануға алып келмей қоймайды. Бұл үрдіс трансұлттық экономика мен жалпыадамдық құндылықтарды қорғауға негізделген халықар. ұйымдар жүйесі ықпалын күшейтеді. Жаһандану әлеуметтік феномен ретінде көп қырлы және көптеген құрамдас бөліктерді қамтиды. Негізінен, оны ұлттық және әлемдік шаруашылықтың техникалық және қаржылық жағынан дамуының нәтижесі деп есептейді. Алайда әлеуметтік-мәдени өзгерістер, адамдар тұрмысының өзгеруі, адамзаттың қоршаған ортамен қарым-қатынасының күрделенуі де Жаһандануға елеулі ықпал жасап отыр.
ЖаҺандық өзара тәуелділік және бүкіләлемдік