Орфографиялық сөздіктен бөлек жазылатын 10-15 сөзді теріп алып құрастыру керек
Ответы
Ответ:
Орфографиялық сөздік.
БӨЛЕК ЖАЗЫЛАТЫН СӨЗДЕР
§ 20. Күрделі атаулардың (мемлекет, республика, облыс, мекеме, ұйым аттарының) әрбір сөзі бөлек жазылады. Мысалы: Қазақстан Республикасы, Мәдениет министрлігі, Казакстан Республикасы Ғылым академиясы.
§ 21. Екi зат есім қатар айтылып, бiр ғана затты, құбылысты, ұғымды атап, алдыңғысы соңғысының тегін (неден жасалғанын), неге, кімге арналғанын, немен жұмыс істейтінін және өзге заттардан ажырататын белгiлерiн білдірсе, олар бөлек жазылады, мұндай күрделi тiркестердiң алдыңғы сөзі анықтаушы, соңғысы анықталушы болып келеді.
Мысалы: ағаш күрек, сұрпы ет, ұл бала, кыз бала, мысық мұрт (жігіт), ала бұлт.
Ескерту. Анықтаушы-анықталушы катынастан ажырап, бiр затты атауы болып кеткен сөздер бiрге жазылады: беторамал, қолорамал, асқасық,шайқасық, кірсабын, иіссабын, ішкиім, ішкөйлек, кіреберіс, шыға берiс, колайна,колара т.б.
§ 22. Күрделі сан есімдердің, күрделі сын есімдердің әрбір сөзі белекжазылады.
Мысалы: он бір, он сегіз, жиырма бір, жиырма сегіз, жүз он жеті, екі жүз жетпіс төрт, бiр мың тоғыз жүз елу үш, төрт жарым, отыз екi жарым; кара ала, көк ала, қара көк, ақ сұр, құла қасқа, құла жирен, торы тебел.
§ 23. Күрделі етістіктердің әрбір сөзі бөлек жазылады:
Мысалы: жаза бер, жазып отыра бер, жүгіре жөнелді, жугiрiп ала жөнелді, бара алмады, бара алмай қалып еді, жығылып қала жаздап барып калды.
§ 24. Есім, еліктеуіш сөздер мен етістіктерден құралған күрделі сөздердің әрбір сөзі бөлек жазылады.
Мысалы: қызмет ету, жұмыс
қылу,жәрдем ету, шап ету, лап кою, мән беру, кол шапалақтау, ду ете түсу, баж ету.
§ 25. Идиомалық, фразалық тіркестердегі әрбір сөз белек жазылады.
Мысалы: таяк жеді, бас тартты, бас бұрды, қол жалғады, қол ұшын берді.
Ескерту. а) Бірінші сыңары зат есім, кейде етістік, екіншісі -ты, (-ті,ды,-ді) косымшалы өткен шақтағы етістік немесе -па (-пе, -ба, -бе) қосымшалы сөз болса, мұндай бейнелі тіркестер косылып жазылады (олар сөздікте көрсетілді).
Мысалы: алыпқашпа (сөз),
жүрекжарды (қуанышты хабар), жолсоқты (болу), қағазбасты (болу), пышақкесті (тыйылу), бау- кеспе (Ұры);
ә) о баста идиомалық, фразалық
тіркестер болғанымен,
терминдік,атауыштық мәнге ие болып бірігіп кеткен тұлғалар қосылып жазылады.
Мысалы: ақсақал, атқамінер, көзқарас, аксуйек, ойтолғақ, ойтүрткі (бұлар емле сөздіктерінде көрсетіледі);
б) әртүрлі қосымшалардың жалғануы арқылы жеке сөзге айналған есімді тұрақты тіркестердің түбір калпы да, қосымшалы түрi де бiрге жазылады, мысалы: ержүрек, ержүректік, ақниет, ақниеттік, дүниеқоңыз,дүниеқоңызДЫҚ, дүниеқоңыздану, ақкөңіл, ақкөңілдік, жанпида, жанпидалық,алакол, алақолдық т.б.
Сөйлем құрастыру:
1. Өткен жексенбіде Қазақстан
1. Өткен жексенбіде ҚазақстанРеспубликасының кезектен тыс президент сайлауы өтті.
1. Өткен жексенбіде ҚазақстанРеспубликасының кезектен тыс президент сайлауы өтті.2. Жуырда Мәдениет Министрлігі осы жылы өткiзiлетiн ауқымды мәдени ic шаралар жоспарын белгiлеген болатын.
1. Өткен жексенбіде ҚазақстанРеспубликасының кезектен тыс президент сайлауы өтті.2. Жуырда Мәдениет Министрлігі осы жылы өткiзiлетiн ауқымды мәдени ic шаралар жоспарын белгiлеген болатын.3. Қазақ халқы қашанда қыз баланы «Конак» деп кадірлеген.
1. Өткен жексенбіде ҚазақстанРеспубликасының кезектен тыс президент сайлауы өтті.2. Жуырда Мәдениет Министрлігі осы жылы өткiзiлетiн ауқымды мәдени ic шаралар жоспарын белгiлеген болатын.3. Қазақ халқы қашанда қыз баланы «Конак» деп кадірлеген.4. Осы апта бойы аспанды ала бұлт торлап, күн жаңбырдан ашылмай
торлап, күн жаңбырдан ашылмайқойды.
торлап, күн жаңбырдан ашылмайқойды.5. Бiз - жиырма бiрiншi ғасырдың жастары болашақта бәсекеге барынша қабілетті болып, Қазақстанымыздың гүлденуіне өз септігімізді тигіземіз.
торлап, күн жаңбырдан ашылмайқойды.5. Бiз - жиырма бiрiншi ғасырдың жастары болашақта бәсекеге барынша қабілетті болып, Қазақстанымыздың гүлденуіне өз септігімізді тигіземіз.6. Менің ағам мың тоғыз жүз сенсен тоғызыншы жылы Отан алдындағы борышын бұрынғы Фрунзе (қазіргі Бішкек) қаласында өтеген болатын.
тоғызыншы жылы Отан алдындағы борышын бұрынғы Фрунзе (қазіргі Бішкек) қаласында өтеген болатын.7. Менің әпкем шетелдік компанияда кызмет етеді.
8. Концерт басталысымен, әнші сахнаға шыға бергенде көрермендер кол шапалақтап, ықыластарын білдірді.
8. Концерт басталысымен, әнші сахнаға шыға бергенде көрермендер кол шапалақтап, ықыластарын білдірді.9. Кішкене інім бөлмеде өзі ойнап отырып баж ете түсті.
8. Концерт басталысымен, әнші сахнаға шыға бергенде көрермендер кол шапалақтап, ықыластарын білдірді.9. Кішкене інім бөлмеде өзі ойнап отырып баж ете түсті.10. Отбасылық жағдайларға байланысты Саят бұл ұсыныстан бас тартты.