Жазылым
Берілген үш тапсырманың бірін таңдап, жазба жұмысын
орындаңыз. Сөздерді орфографиялық нормаға сай жазып,
қосымшаларды дұрыс жалғаңыз, теңеу, эпитет сөздерін қолданып
жазыңыз,сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды
қолданыңыз.
1. Абайды оқы, таңырқа!
Сіздер сабақта Абай туралы ақпаратпен таныстыңыздар,
қазақтың ұлы ақыны Абай Құнанбаевтың шығармаларын
оқыдыңыздар, соған байланысты сіздерге ақынның қай
шығармасы ерекше ұнады? Ойыңызды эссе түрінде жазыңыз.
2. Саяхат және туризм
Сіздер сабақта Шоқан Уәлиханов туралы мәліметтермен
таныстыңыздар. Шоқан Уәлихановтың өмірбаянын
жазыңыздар. Өмірбаян стилін сақтап жазыңыз.
3. Қазақ ұлттық қолөнері
Қазақ халқының қолөнері жайлы көптеген мәліметтерді,
оның ішіндегі ою-өрнек туралы білдіңіздер. Ою-өрнектер ненің
белгісі екенін және ою туралы ойыңызды сипаттама мәтін
түрінде жазыңыз.
[10]
Ответы
Ответ:
Қазақ халқы өзінің күн көріс тіршілігіне қажетті үй-жай салуды, киім-кешек тігуді, азық-түлік өндіруді өзінің тұрмыстың кәсібі етіп, оларды күнбе-күнгі тіршілік барысында орынды пайдаланса, әсем бұйымдар жасап, өмірде сән-салтанат та құра білді. Халықтың қолөнеріне әдет-гұрып жабдықтарымен қатар, аң аулауға, мал өсіруге және егіншілікке қажетті құрал жабдықтар да кіреді. Киіз үйдің сүйегі, ағаш керует, кебеже, сандық жасап, кілем, сырмақ, алаша, ши, түрлі бау-басқұрлар тоқып, арқан, жіп есіп, көннен және илеулі теріден қайыс, таспа тіліп, өрім өріп, қолдан әр алуан ыдыс-аяқ, адалбақан, асадал, бесік және т. б. көптеген заттарды халық шеберлері, өнерпаздар өз қолдарымен жасады.
Ою-өрнек ісі тым ерте заманнан бастап-ақ қолөнерінің барлық түріне бірдей ортақ әсемдеп әшекейлеудің негізі болып келді. Ою деген сөзбен өрнек деген сөздің мағынасы бір. Бұл сөздің ұғымында бір нәрсені ойып, кесіп алып жасау немесе екі затты оя кесіп қиюластырып жасау, бір нәрсенің бетіне ойып бедер түсіру деген мағына жатады. Ал өрнек дегеніміз әр түрлі ою, бедер, бейненің, күйдіріп, жалатып, бояп, батырып, қалыптап істеген көркемдік түрлердің, әшекейлердің ортаң атауы іспеттес. Сондықтан көбінесе ою-өрнек деп қосарланып айтыла береді. Ертедегі қазақ оюларын мазмұны жағынан іріктесек, негізінен 3 түрлі ұғымды бейнелейді. Олар: біріншіден, мал өсіру мен аңшылықты, екіншіден, жер-су, көшіп-қону көріністерін, үшіншіден, күнделікті өмірде кездесетін әр түрлі заттардың сыртқы бейнесін береді. Шеберлер іске беріліп, жұмыс әдісіне төселе келе өздерінің көрген ою-үлгілерін жатқа жасап, оюға өз бетімен жаңа түрлер енгізу дәрежесіне жетті.