3. Жер кабыктарын аныктап жазыныз Жердің құрамдас бөліктерін аныктаны Жер кабықтарын атаныз
Ответы
Ответ:
Жердің бізге белгілі бөлімі — оның үстіңгі қабаты, яғни жұқа қыртысы ғана. Оның ішкі қалың, терең қабаттарының қандай заттардан кұралғандығы бізге әлі де мәлімсіз. Қолдан қазылған шахтылардың тереңдігі 2—3 километрге дейін, ал бұрғылау тереңдігі 5—6 километрге дейін жетті. Бұлардан басқа Жердің ішкі қабаттарынан хабар беретін кейбір табиғат құбылыстары да бар. Олардың бірі — жанар тау вулкандардың атқылауы. Он шақты километр тереңдіктен атқылаған вулкандардан шыққан магма, лавалардың қандай заттардан тұратынын зерттеп білуге болады. Жер сілкіну, тау көтерілу, вулкан атқылау сияқты геологиялық әрекеттер Жер қабаттарында үздіксіз болып тұрады. Сонымен қатар Жер бетіндегі тау-тастар жел қағу, күн шағу, су шаю әрекеттерінен бұзылады. Осы магма мен таудың кәтерілуі және олардың бұзылып, шайылуы арқасында Жердің астыңғы қабаттары, яғни Жердің ондаған километр қабаттарына орналасқан тау жыныстары Жердің бетіне шығып қалады. Жер сілкінудің тау көтерілу, тау жыныстарын Жер бетіне шығару әсерінен басқа да Жер астының қалың қабатынан хабар беретін тағы бір әсері бар. Ол — Жер сілкінгенде пайда болатын серпімді толқындар. Жер сілкінгенде Жер кабаттары дірілдеп, серпімді толқындар тарайды. Ол толқындар түрлі-түрлі қабаттарда, түрліше салмағы бар тау жыныстарында әр түрлі жылдамдықта тарайды. Заттарға түскен сәуленің сынуы және шағылуы сияқты серпімді толқын да Жер қабаттарында әр түрлі сынып, әрқилы шағылады. Толқындардың сынуы мен шағылуын, таралу жылдамдықтарын елшеу арқылы Жердін. қалың кабаттарында қандай салмақты тау жыныстары жатқандығын анықтауға болады. Жер сілкінгенде пайда болатын серпімді толқындар ондаған, жүздеген, тіпті мыңдаған километр тереңдіктерден келеді. Демек, олар сондай тереңдіктегі заттардың қасиетінен мәлімет жеткізеді.