Бірінші дүниежүзілік соғыстың аяқталуы туралы бітімге қашан қол қойылды?
Ответы
1918 жылы 11 қарашада Бірінші дүниежүзілік соғыс аяқталды. Бұл адамзат тарихындағы ең ірі қарулы қақтығыстардың бірі болды. Шығындар орасан зор болды.
Алты айдан кейін Германия Париж бейбіт конференциясында жеңімпаз мемлекеттер жасаған және Бірінші дүниежүзілік соғысты ресми түрде аяқтаған Версаль келісіміне (1919 ж. 28 маусым) қол қоюға мәжбүр болды.
Бейбіт келісімшарттар сонымен бірге жасалды:
Австрия (Сент -Жермен шарты)
Болгария (Нойлли келісімі)
Венгрия (Трианон келісімі)
Түркия (Севрес Бейбітшілік келісімі).
Бірінші дүниежүзілік соғыс европа өркениетінің терең дағдарысқа ұшырағандығының көрінісі болды. Ресей, Германия, Австро-Венгрия және Осман империясының күйреулері. Ревалюциялар барысында жаңа мемлекеттердің құрылуы, көптеген елдердегі әлеуметтік сілкіністер соғыстың тікелей салдары болды.
Бірінші дүниежүзілік соғыс адам баласының бүкіл тарихындағы ең қырғын, ең жойқын соғыс болды. Соғыс халқының саны 1,5 млрд. жететін 33 мемлекет қатысты. Шайқастарда 10 млн. адам қаза тауып, 20млн. адам жарақат алды. Соғыс шығындарын қиратулар сол кезеңдегң бағамен 300 млрд. долларға тең болды. Мыңдаған қалалар, селолар, кәсіпорындар, мекемелер қиратылып, көптеген ауылшаруашылық жерлер қаңырап бос қалды. Млиондаған адамдар баспанасынан, мал-мүлкінен айралып, азаматтықтарын және кәсіби мамандықтарын жоғалтып, жұмыссыз қалды.
Соғыстың моральдік және әлеуметтік зардаптарын ешбір өлшеп, мөлшерлеу мөлде мүмкін емес.
Париж бітім конференциясы. Бірінші дүниежүзілік соғыстың жеңімпаздары конференциясы 1919 жылы 18-қаңтарда ашылды. Бұл датаны таңдап, алудың терең мағынасы болды: 1871 жылы 18-қаңтарда Версаль сарайында Германия империясы жарияланған болатын. Конференцияны ашып, тұрып француз президенті А. Пуанкаре былай деді: «Әділетсіздіктен пайда болған Германия масқаралықта өмірсүруін тоқтатты».
Бұл конферанцияға Антантаның одақтастары – 27-мемлекеттің өкілдері келді. Конференция жұмысына қатысуға Германия мен оның одақтастары және де Кеңестік Ресей шақырылмады. «Орыс мәселесі» конференция басшыларын ең алдымен Ресейге қарсы интервенцияны жалғастыру және оның территориясын бөлісу жоспарларының бір бөлігі