Я.Гавердовский туралы мәлімет
Ответы
Ответ:
Войти
Яков Гавердовский қазақтың кәдуілгі құқығы туралы («Жеті жарғы» жайлы алғашқы жазба дерек)
Қайрат Әлімжан, заңгер
2007-жылы көптеген қазақ зерттеушілері жалыға күткен тарихи-этнографиялық шығармаларының бірі жарияланды.
Біз сөз етіп отырған «Обозрение Киргиз-кайсакской степи» («Қырғыз-қайсақ даласын шолу») деген шығарманың авторы аты белгілі, бірақ заты белгісіз зерттеуші - орыс офицері - поручик Яков Петрович Гавердовский (1770/73-1812). Мені оның еңбегі қазақтың кәдуілгі құқығына байланысты студент кезімнен қызықтырған.
Қазақ құқықтанушылары Гавердовскийді бұрыннан білген. Мысалы, Т.М. Күлтелеев (1911-1953) «Қазақтың қылмыстық кәдуілгі құқығы» атышулы монографиясын жазғанда басқа дереккөздермен қатар Гавердовскийдің шығармасын да (қолжазба күйінде) пайдаланған.[1] Басқа зерттеушілер де, әсіресе тарихшылар, Гавердовскийдің шығармаларын өз жұмыстарында кеңінен пайдаланған. Мәселен, атақты А.И. Левшин (1797-1879) өзінің қазақтар туралы 1832-жылы жарық көрген іргелі зерттеу еңбегін жаза отырып еш сілтеме жасамаса да Гавердовскийдің жазбаларына сүйенгені күмәнсіз.[2] Қазақстан мен Ресейдің қазіргі заман тарихшылары да - М.П. Вяткин (1895-1967), Н.Г. Аполлова (1898-1993), Е. Бекмаханов (1915-1966), С.Е. Толыбеков (1907-1995), Н.Е. Масанов (1954-2006) және т.т. - Гавердовский еңбегін оқып өз жұмыстарында пайдаланған.[3]
Дегенмен, Гавердовскийдің оқымыстылар арасындағы танымалдылығына қарамастан оның шығармаларының негізінен қолжазба күйінде қалып баспа бетін көрмегені зерттеушілердің басым көпшілігіне соңғы кезге дейін үлкен кедергі болды.[4]
Ответ:
пяочьчоаоаоталадсльаоалчдвт