асан қайғыға эссе пж помогите срочно
Ответы
Ответ:
Асан Қайғы Сәбитұлы XIV ғасырда ғұмыр кешкен, Алтын Орда, қазақтың данышпан ақылгөй жырауы, өз дәуірінің абызы, бас биі, Шоқан Уәлихановтың айтуы бойынша, қазақ халқының қамын, болашағын ойлаған "дала философы", осындай ойшыл, ел қамын жеп, қайғы-қасірет кешкен Асан атына кейін "қайғы" сөзі қосылып аңыздалып кеткен. Шежіре-аңыздардың айтуынша Асанның әкесі Сәбит ұзақ жасаған, он сегіз мың ғаламның, құстың, жан-жануардың тілін білетін, өзі көріпкел әулие, атақты саятшы болса керек. Ол баласы Асанды ес білгеннен осындай қасиеттерге баулып өсіреді. Сондай өнегелі, ұлағатты тәрбие көрген Асан жас кезінен-ақ туған халқынын қамын, оның келешекте ірі де, іргелі ел болу жағын ойластыра бастайды. Сондықтан да ол жас болса да хан, сұлтан, би, бектермен бірге жүріп, оларға ақыл қосысады, ой-пікір жарыстырып, тайталасып ержетеді. Бозбала кезінен-ақ ол ақындық-жыраулық, шешендік, тапқырлық өнерді жете меңгереді. Ел дауын, жер дауын, әдет-ғұрып мәселесін шешерде оның ақылдылығы, алғырлығы, кесімді, шешімді билік сөздері өзге би, шешендерден үстем боп шыға береді. Әз Жәнібек (туған жылы 1342) Бүкіл Алаш жұртын билеген, Алтын Орда ханы Асан жырау сол Әз Жәнібекпен бірге талай-талай мәселелерді баскаруға, шешуге араласады. Әз Жәнібек өлген соң Асан би Дешті Қыпшаққа қайта оралады. Алайда ордадан бөлінген рулар Шу, Сарысу бойына орналасқан соң, ел іргесі берік, ағайын арасы тату болуы жолында күреседі. Асанқайғы ең алдымен хандық үкіметті күшейту, елдің қорғаныс қабілетін арттыру қажет деп санайды. "Әз Жәнібек ханды уақытша табысқа мастанып кеттің, қазақ халқының, Алтын Орда болашағын жете ойламайсың деп сөгеді".
Ответ:
Асан Қайғы Алтын Орда ханының, кейін Қазан хандығының негізін қалаушы Ұлу-Мұхаммедтің ықпалды атақты және кеңесшілерінің бірі болды. 1450 жылдары Шығыс Дешті Қыпшақтағы саяси күрес кезінде Әбілхайыр ханның қарсыластары — 1456 жылы Батыс Жетісуда Қазақ хандығын құрған сұлтандар Керей мен Жәнібектің жағына шығады. Жаңа хандықтың идеологы, барлық қазақ рулары мен тайпаларының бірігуінің жақтаушысы болды.
Асан Қайғы тарихи тұлға болғанына қарамастан, ол халық жадында аңызға айналған, тіпті ертегі-мифологиялық ерекшеліктерге ие болды. Сонымен, "қайғы" (қайғылы) лақап аты Ертіс өзен сұлтанының қызын ұстап алып, оған әйелі етіп тағайындалған Асан белгілі бір шарттарды орындамағанымен және ол аспанға ұшып кеткенімен байланысты болды.
Асан Қайғы аңызы-мол жайылымы мен суы мол өзендері, жұмсақ климаты, көптеген аңдар мен балықтары бар жер-ұйык уәде етілген жерді іздеу туралы аңыздың ең танымалы болып табылады, онда адамдар қайғы мен қажетсіздік, араздық пен қысымсыз өмір сүреді. Жел сияқты жылдам желмен ол әлемнің барлық жағын аралап шықты, бірақ еш жерде Жер таба алмады. Бұл әлеуметтік-утопиялық аңыз XV ғасырдың ортасындағы Алтын Орда мен Ақ Орда ыдырағаннан кейін күшейген өзара қақтығыстар қазақ рулары мен тайпаларының Шығыс Дешті Қыпшақтан батыс Жетісуға жаппай көшуіне әкелген нақты тарихи жағдайды бейнелейді. Асан Қайғы осы қозғалысты басқарған сұлтандардың бірі — Жәнібектің кеңесшісі болған, сондықтан ол халық санасына бақытты жердің қажымас іздеушісі, қарапайым адамдардың жаңа өмірге деген үмітін білдіруші ретінде кірді.
Объяснение: