Жануарлар қалай көбейеді ?
Ответы
Көбеюдің биологиялық мәні. Қарапайымнан бастап сүтқоректілерді қоса алғанда, барлық тірі ағзалар көбейеді. Тіршілік ету мерзімі бітіп немесе әр түрлі жыртқыштарға жем болып, паразиттер әрекетінен ауырып, қолайсыз жағдайлардан ағзалар өліп, жойылып жатады. Алайда көбеюдің, яғни артына дәл өзіндей ұрпақ (тұқым) қалдырудың нәтижесінде олар құрып кетпейді. Мысалы, өздеріңе жақсы таныс ит небары 14 - 15 жыл ғана тіршілік етеді. Олар көбеюдің нәтижесінде әр тұқым, әр түр ұрпақ беретіндіктен, жер бетінен жойылмай келеді. Көбеюдің биологиялық мәні де осында. Демек әрбір ағза – өсімдік не жануар – өзінің жеке тіршілігінде өмірге дәл өзіндей ұрпақ әкеледі.
Сонымен көбеюдің биологиялық мәні – ұрпақтар жалғасуы арқылы белгілі бір ағза түрінің сақталуы болып табылады.
Көбеюдің түрлері. Өсімдіктер сияқты жануарлар да екі түрлі жолмен (жыныссыз және жынысты) көбейеді.
Жыныссыз жолмен көбейгенде ұрпақ бір ғана ағзаның денесінен пайда болып, өсіп, дамып, жетіліп, өздігінен тіршілік ете алады. Мұндай көбеюдің мысалдарымен сендер өсімдіктерді оқығанда таныстыңдар.
Жыныссыз жолмен көбею жануарлар әлемінде де көп кездеседі. Мысалы: эвглена, амеба сияқты біржасушалы қарапайымдардың көбеюін еске түсірелік. Бұлардың әрқайсысының денесі (бір ғана жасуша ғой) екіге бөлінуі арқылы көбейеді.